Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει δώσει σαφή οδηγία για τον έλεγχο της πανδημίας COVID-19.
Ακούμε γύρω μας για νέα τεστ, μοριακά τεστ, 15λεπτα τεστ, 45λεπτα τεστ, RNA, τεστ αντιγόνου, τεστ αντισωμάτων και δημιουργείται μια σύγχυση, τι σημαίνει το καθένα και πότε το χρησιμοποιούμε, πόσο αξιόπιστο είναι και πώς αξιολογείται το κάθε αποτέλεσμα.
Κατ’ αρχήν το βασικό γνώρισμα για την αξιοπιστία και την ποιότητα ενός οποιουδήποτε διαγνωστικού τεστ που κυκλοφορεί, είναι να έχει έγκριση από εθνικούς η διεθνείς οργανισμούς όπως FDA approved η CE- IVD, που σημαίνουν το πρώτο έγκριση από τον Food and Drugs Administration(USA), το δεύτερο έγκριση Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Aν κάποιο τεστ δεν έχει αυτές τις εγκρίσεις δεν σημαίνει ότι δεν δουλεύει, αλλά δεν υπάρχουν εγγυήσεις ανεξάρτητων οργανισμών για την αξιοπιστία τους.
Κάποια εργαστήρια έχουν αναπτύξει δικές τους in house διαδικασίες για την ανίχνευση του RNA του ιού.
Η αξιοπιστία τότε εξαρτάται από την εμπειρία και τις γνώσεις του εργαστηρίου σε τέτοιου είδους μεθοδολογίες και από την διαπίστευσή τους.
Τα τεστ για τον κοροναϊό που αναπτύχθηκαν εξ΄ ανάγκης πολύ γρήγορα το τελευταίο τετράμηνο είναι αρκετά και διαφορετικά και είναι δύο κατηγοριών.
Τα μοριακά όπου ανιχνεύουμε το RNA του ιού και τα ορολογικά.
Ξεχωριστή κατηγορία είναι τα γρήγορα τεστ.
α) Μοριακός έλεγχος με Real time PCR για ανίχνευση του ιού.
Είναι το Gold test για την ανίχνευση αφού ανιχνεύει το RNA του ιού.
Έχει την μεγαλύτερη αξιοπιστία ευαισθησία και ειδικότητα για την διάγνωση ασθενών η φορέων του ιού.
Η επιτυχία της εξέτασης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως, ο ειδικός ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός, οι ειδικές συνθήκες απομόνωσης και ελέγχου, το εξειδικευμένο προσωπικό εργαστηρίου και η σωστή λήψη των δειγμάτων.
Ο χρόνος εκτέλεσης της εξέτασης είναι περίπου 3 ώρες, αλλά τελευταία αναπτύχθηκαν συσκευές και αντιδραστήρια που μπορούν να περιορίσουν τον χρόνο σε 15-45 λεπτά.
Συνήθως ανιχνεύει τον ιό με την έναρξη των συμπτωμάτων, αλλά αρκετοί επιστήμονες συνιστούν σε κάποια περιστατικά την επιβεβαίωση αρνητικού αποτελέσματος μετά από λίγες μέρες.
β) Ορολογικός έλεγχος αντισωμάτων του ιού.
Είναι εξετάσεις όπου δεν ανιχνεύεται ο ίδιος ο ιός, αλλά αντισώματα έναντι του ιού.
Η προσβολή ενός ατόμου από τον ιό προκαλεί την παραγωγή αντισωμάτων από το ανοσιακό σύστημα για να τον καταπολεμήσουν.
Άρα ανιχνεύονται κυρίως μετά την λοίμωξη καθιστώντας τα ουσιαστικά μή χρήσιμα για άμεση διάγνωση
Το πόσο μετά, εξαρτάται από το ανοσιακό σύστημα του κάθε οργανισμού, ωστόσο κατά μέσο όρο χρειάζονται 10 ημέρες από την μόλυνση σε ένα ανοσιακό σύστημα που λειτουργεί φυσιολογικά.
Συνήθως εμφανίζονται σε πρώτη φάση τα IgM και στην συνέχεια τα IgG αντισώματα.
Μια αξιόπιστη μεθοδολογία για τα αντισώματα είναι ο έλεγχος στο αίμα με χημειοφωταύγεια (CLIA), όπου η ευαισθησία εφόσον γίνουν και τα 2 αντισώματα IgG και IgM μπορεί να αγγίξει το 97%.
Ο έλεγχος των αντισωμάτων δεν προσφέρεται για την διάγνωση της νόσου
COVID-19 αλλά είναι χρήσιμος για να διαπιστώσουμε εκείνους που έχουν ήδη μολυνθεί από τον ιό με συμπτώματα η χωρίς συμπτώματα.
Συνεπώς είναι χρήσιμα τεστ για επιδημιολογικούς, ερευνητικούς και λόγους δημόσιας υγείας.
γ) Γρήγορα τέστ ανοσοχρωματογραφίας για ανίχνευση αντισωμάτων η αντιγόνου.
Είναι 10λεπτα τεστ που εκτελούνται επί τόπου, χωρίς να χρειάζεται συνήθως ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός.
Γενικώς δεν είναι τόσο αξιόπιστα όσο τα προηγούμενα, έχουν χαμηλότερη ευαισθησία και δεν έχουν έγκριση διεθνών οργανισμών επιστημονικής πιστοποίησης, τουλάχιστον προς το παρόν, ωστόσο σε κάποιες χώρες χρησιμοποιούνται για μαζικούς ελέγχους.
Διαγνωστικά αυτό που θα μπορούσε να είναι χρήσιμο είναι το γρήγορο τεστ για την ανίχνευση αντιγόνου του ιού ακόμα και με χαμηλότερη ευαισθησία ως screening test.
Τα τεστ των αντισωμάτων χρησιμοποιούνται και αυτά για επιδημιολογικούς σκοπούς.
Συμπέρασμα
Το ποιο τεστ θα πρέπει να κάνετε θα το αποφασίσει ο γιατρός και εξαρτάται από το αν έχετε συμπτώματα η όχι, από τον χρόνο που υποθέτουμε ότι προσβληθήκατε από τον ιό, από τις χρόνιες παθήσεις σας, από το περιβάλλον και την δραστηριότητα που έχετε, από τους τόπους που επισκεφθήκατε και τα κρούσματα που υπάρχουν στους χώρους που κινείστε.
Ακόμη σε επίπεδο αντισωμάτων για να ξεχωρίσουμε εκείνους που έχουν ανοσοποιηθεί.
Βεβαίως, πολλά εξαρτώνται και από την διαθεσιμότητα, δεδομένου ότι σε εποχή πανδημίας η παραγωγή των αντιδραστηρίων δεν καλύπτει πάντα τις ανάγκες που υπάρχουν.